η φωνή σου

η στήλη μας

   
Μετανάστης
Αδέσμευτο περιοδικό στο διαδίκτυο

Εκδίδεται από επιτροπή

metanastis@metanastis.com
 


Κι εσύ λαέ βασανισμένε πληρώνεις την αδιαφορία σου 
 

ΕΠΕΨ
Επιστολική Ψήφος

Λογοτεχνία της διασποράς  ΕΕΛΣΠΗ

Ελληνική Γλώσσα 

Οργανισμός 
 διεθνοποίησης
 Ελληνικής Γλώσσας
ΟΔΕΓ

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ

Ελληνική Μουσική

Τέχνη & Πολιτισμός

ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ

ΜΑΥΡΑ-ΚΟΚΚΙΝΑ 

Ποίηση

Ενδιαφέροντες
Κόμβοι

Επιστολές

Αρχείο

 Ελληνικό Θέατρο
Βούπερταλ
Griechisches Theater
Wuppertal

Αλέξανδρος ο Μέγας

Alexander der Grosse

 DIAGORAS

ΔΙΑΓΟΡΑΣ
 ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ
 

 

Τα Βαλκάνια και το Κοσσυφοπέδιο
Του Φάνη Μαλκίδη, 22.03.2005
Λέκτορα στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

1. Εισαγωγικά σχόλια

Η δρομολογούμενη «επίλυση» του ζητήματος του Κοσσυφοπεδίου αποτελεί για Βαλκάνια το μείζον ζήτημα που θα πρέπει να απασχολήσει τις κυβερνήσεις και τους πολίτες της περιοχής.

Η στρατιωτική επέμβαση του ΝΑΤΟ το 1999 και η δημιουργία μίας «προσωρινής» κατάστασης στην περιοχή με θεσμούς και μηχανισμούς που στηρίχθηκε στη διεθνή παρουσία και την αλβανική αυτονομία, δεν έδωσε λύση αφού τα γεγονότα του Μαρτίου του 2004 έδειξε τη μεγάλη αποτυχία του «διεθνούς παράγοντα» να διαχειριστεί τη Βαλκανική κρίση. Το Μάρτιο του 2004 στις πλέον βίαιες συγκρούσεις μεταξύ Σέρβων και Αλβανών που έχουν ξεσπάσει στο Κοσσυφοπέδιο έχασαν τη ζωή τους τουλάχιστον 19 άτομα (11 Αλβανοί και 8 Σέρβοι) και περίπου 500 τραυματίστηκαν. Επίσης, τουλάχιστον 3600 Σέρβοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις οικίες τους, εκ των οποίων 1.100 τέθηκαν υπό την προστασία της νατοϊκής στρατιωτικής KFOR. Εκατοντάδες κατοικίες Σέρβων πυρπολήθηκαν, όπως και 29 ορθόδοξες εκκλησίες και μοναστήρια, ένα νοσοκομείο και δύο σχολεία. Ακόμη με βάση τα στοιχεία της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, οι αγνοούμενοι στο Κοσσυφοπέδιο ανέρχονται σε 2.960 από τους οποίους 2.300 αγνοούμενοι είναι Αλβανοί και οι 660 Σέρβοι.

Από το 1999 περισσότεροι από 230.000 Σέρβοι και μη Αλβανοί εκδιώχθηκαν από το Κοσσυφοπέδιο, ενώ περίπου 40.000 σπίτια Σέρβων καταστράφηκαν, λεηλατήθηκαν και καταλήφθηκαν, ενώ περίπου 70.000 Σέρβοι και μη Αλβανοί που ζουν στους θύλακες δεν είναι ελεύθεροι, αφού πηγαίνουν στα σχολεία, στις εκκλησίες, στα χωράφια με τη συνοδεία στρατιωτών της KFOR και θωρακισμένων οχημάτων.

2. Η «λύση» για το Κοσσυφοπέδιο

Η κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο παραμένει εύθραυστη ιδιαίτερα μετά την απόπειρα (;) κατά του Ρουγκόβα και την παράδοση στο Διεθνές Δικαστήριο του «πρωθυπουργού» και πρώην UCK Χαραντινάι. Οι προσπάθειες της αποστολής του ΟΗΕ στην περιοχή (UNMIK) επικεντρώνονται στην εγκαθίδρυση δημοκρατικών δομών αυτοδιοίκησης, σύμφωνα με την Απόφαση 1244/99 του Συμβουλίου Ασφαλείας και της πολιτικής "Κριτήρια πριν το καθεστώς", και έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία σταδιακής μεταβίβασης αρμοδιοτήτων στους Προσωρινούς Θεσμούς Αυτοδιοίκησης του Κοσόβου ("PISG"), όπως προβλέπει η προαναφερθείσα Απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Οι προσπάθειες των Προσωρινών Θεσμών Αυτοδιοίκησης εστιάσθηκαν στα σημαντικά καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει το Κοσσυφοπέδιο, όπως η δεινή οικονομική κατάσταση, η ανεργία, το οργανωμένο έγκλημα, η βιώσιμη επιστροφή προσφύγων και εκτοπισμένων, η αποκέντρωση, η εκπαίδευση, η υγεία.

Οι συνομιλίες για το τελικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου θα αρχίσουν εκτός «απροόπτου» το καλοκαίρι του 2005, εφόσον εκτιμηθεί η πρόοδος που σημειώθηκε σε σχέση με την εκπλήρωση των κριτηρίων που αφορούν τον εκδημοκρατισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αν υπάρξει θετική εκτίμηση τότε η Σερβία, η οποία πιέζεται, από την φημολογία περί ανεξαρτητοποίησης του Μαυροβουνίου και την πολιτική υποχώρηση στο Πρέσεβο, δεν θα μπορέσει να εμποδίσει την έναρξη των διαβουλεύσεων για το καθεστώς, καθώς μία τέτοια κίνηση θα προκαλέσει αποσταθεροποίηση. Ταυτόχρονα, οι Αλβανοί με μία κίνηση που έχει καθαρά πολιτικές διαστάσεις, αυτή της παράδοσης του Χαραντινάι, πιέζονται να δεχθούν να κατανοήσουν ότι ο δρόμος για το τελικό καθεστώς περνά μέσα από την εκπλήρωση των κριτηρίων μεταξύ των οποίων και ο σεβασμός των δικαιωμάτων των Σέρβων και των άλλων μειονοτήτων. Ευσεβείς πόθοι των Δυτικών που απ΄ ότι φαίνεται δεν έχουν μάθει και πολλά πράγματα για τα Βαλκάνια μετά το 1991. Αυτό εξάλλου είπε και ο συντονιστής της πρωτοβουλίας της ΕΕ για την περιοχή, του Συμφώνου Σταθερότητας για τη Νοτιανατολική Ευρώπη Ερχαρντ Μπούσεκ, εκφράζοντας παράλληλα την ανησυχία για το γεγονός ότι στην Ευρώπη μειώνεται ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον για τις βαλκανικές χώρες. Ένα μεγάλο λάθος, αφού οι προσπάθειες για την επίλυση των προβλημάτων στη Σερβία, το Μαυροβούνιο, το Κοσσυφοπέδιο και τη Βοσνία - Ερζεγοβίνη είναι ανεπαρκείς και απλώς επιχειρείται να υπάρξει χρόνος όσον αφορά τη διευθέτηση των εκκρεμών ζητημάτων. Έτσι η ΕΕ έχει περιοριστεί σε ευχολόγια περί εδραίωσης της σταθερότητας, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της προοπτικής ένταξης στις ευρωατλαντικές δομές, όταν η βαλκανική πραγματικότητα επιτάσσει άλλα.

Από την πλευρά του ο ΟΗΕ θεωρεί ότι η απόφαση για το τελικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου θα ληφθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας, σε ένα πλαίσιο που θα βασίζεται στην ευρωπαϊκή δομή της τοπικής αυτοδιοίκησης, προς όφελος των πολιτών, προσβάσιμο προς όλους και αποφυγή της χρήσης βίας.

Ο ΟΗΕ θεωρεί «καλή ιδέα» προτού αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις για το καθεστώς να υιοθετηθεί ακόμη ένα ψήφισμα για τη πρώην (;) σερβική επαρχία. Στην απόφαση του ΟΗΕ θα πρέπει να αναφέρεται ότι οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. θα προωθήσουν τις συνομιλίες για το τελικό καθεστώς και ότι η συμφωνία που θα προκύψει θα πρέπει να επικυρωθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και ότι οι διαβουλεύσεις δεν πρέπει να θέτουν σε αμφισβήτηση την εδαφική ακεραιότητα της ΠΓΔΜ και της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης. Τι μπορεί όμως και τι δεν μπορεί να τεθεί προς διαπραγμάτευση στο Κοσσυφοπέδιο; Oι ΗΠΑ, και η Ε.Ε. από τη μία πλευρά και η Ρωσία και η Κίνα από την άλλη έχουν διαφορετικές απόψεις όσον αφορά την υιοθέτηση νέου ψηφίσματος και «λύσης» για το Κοσσυφοπέδιο, αφού ανησυχούν ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο ανεξαρτητοποίησης του Κοσσυφοπεδίου, καθώς μία τέτοια έκβαση θα επιδρούσε στην επίλυση των ζητημάτων στην Τσετσενία και το Θιβέτ.

Στην αλβανική πλευρά η λύση ταυτίζεται με την ανεξαρτησία και τίποτα λιγότερο, ζήτημα που ανοίξει και μία νέα ενδιαφέρουσα πτυχή στην ίδια τη Σερβία (Πρέσεβο) και στην ΠΓΔΜ, με τους εκεί αλβανικούς πληθυσμούς.

Στη σερβική πλευρά οι απόψεις διίστανται αφού υπάρχουν αυτοί που επιθυμούν τη διχοτόμηση του Κοσσυφοπεδίου και σ΄ αυτούς που δεν δέχονται ανεξαρτητοποίηση, αλλά και σ΄ αυτούς που περιμένοντας την απόφαση της Δύσης προσδοκούν για το δικό τους (πολιτικό και οικονομικό) μέλλον. Για την πλειοψηφία όμως των Σέρβων το μελλοντικό καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου πρέπει να είναι πρώτα απ΄ όλα ανθρώπινο καθεστώς, αφού σήμερα υφίστανται μεγάλες διακρίσεις οι μη Αλβανοί και κυρίως οι Σέρβοι στο Κοσσυφοπέδιο.

Η θέση των Σέρβων στην κοινωνία του Κοσσυφοπεδίου έχει επιδεινωθεί σε σχέση με την ίδια περίοδο πριν από έναν χρόνο, κυρίως τα παιδιά που διαβιούν κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Οι Σέρβοι δίνουν μεγάλη βαρύτητα στον ΟΗΕ και στην εκεί θέση της Ρωσίας και της Κίνας για να προστατευτούν τα βασικά τους δικαιώματα: ασφάλεια, ελευθερία κινήσεων, ασφαλή επιστροφή στις εστίες, αποκατάσταση των καταστροφών, ελευθερία όσον αφορά τα πολιτιστικά δικαιώματα, αποκλείοντας, παράλληλα, κάθε προοπτική ανεξαρτητοποίησης της επαρχίας, αφού κάτι τέτοιο, θα ήταν καταστροφικό και θα οδηγούσε σε αποσταθεροποίηση της περιοχής. Η λύση που θα μπορούσε να γίνει αποδεκτή από τη σερβική πλευρά είναι αυτή που θα προβλέπει κάτι περισσότερο από την αυτονομία και κάτι λιγότερο από την ανεξαρτησία.

3. Αντί επιλόγου

Θεωρούμε πως είναι κάτι παραπάνω από αυτονόητη η αναγκαιότητα για δίκαιη λύση στο Κοσσυφοπέδιο που να ανταποκρίνεται στην ιστορική, κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα στην περιοχή και στο πρόσφατο (και μη) Βαλκανικό παρελθόν. Είναι σίγουρο ότι κάθε πρόταση από τη Δύση που θα πυροδοτεί εντάσεις, διακρίσεις και αδικίες θα επιφέρει και νέες αναταράξεις στο βαλκανικό περιβάλλον. Και ταυτόχρονα κάθε λύση που θα βασίζεται στο ρατσισμό που δοκιμάστηκε και αλλού στα Βαλκάνια και απέτυχε (Βοσνία- Ερζεγοβίνη) θα αποτελέσει προηγούμενο για νέα πολιτικά και άλλα εγκλήματα. Η ευθύνη όλων είναι τεράστια και ιδιαίτερα των βαλκανικών λαών που δεν θέλουν άλλη βία και άλλο αίμα. Σ΄ αυτούς επαφίεται η ειρήνη στην περιοχή.

Fanis Malkidis
fmalkidi@bscc.duth.gr

 

 

Όταν "κοιμάσαι" άλλος  γράφει ιστορία
ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ

 Εμείς το αραχάνθος τα σκορπίδια, οι διάττοντες, επιβήτορες στη ξένη γη, μέσα στο σκοτάδι της μέρας, στ' αχνάρια του Διογένη, με τη βούληση μας, να θεμελιώσουμε την υποδομή του ελληνικού οράματος. Να βρούμε τη χαμένη μας ταυτότητα...!
Μάγειρας

 Όποιος ελέγχει το παρόν,
ελέγχει και το παρελθόν.
 Όποιος ελέγχει το παρελθόν,
"καθορίζει"
το μέλλον
George Orwell

   

Θερμοπύλες
Κ.Καβάφης 1903

Τιμή σ' εκείνους όπου στην ζωή των
Ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες
Ποτέ απ' το χρέος μη κινούντες.
Δίκαιοι κ' ίσιοι σ' όλες των τες πράξεις.
Αλλά με λύπη κιόλας κι ευσπλαχνία.
Γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
Είναι πτωχοί, πάλ' εις μικρόν γενναίοι,
Πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε.
Πάντοτε την αλήθεια ομιλούντες,
πλην χωρίς μίσος για τους ψευδομένους.
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
Όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
Πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος.
Κ΄ οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.

 

Το κείμενο εκφράζει την άποψη του συγγραφέα
κεντρική σελίδα

ΑΡΧΕΙΟ

Ούλε τε καί μάλα χαίρε, θεοί δέ τοι όλβια δοίεν
Νά είσαι καλά καί νά χαίρεσαι, οι θεοί δέ νά σού δίδουν ευτυχία. (Οδύσσεια Ω 402.)