Του Χρήστου Κηπουρού {*}, 12.02.2005

Δεν χρειάζεται να μιλήσω για τους συμβολισμούς του εθνικού συμβόλου. Ούτε την περιπετειώδη του διαδρομή, πριν από την πρόσφατη αποκατάσταση της σχέσης του με τους πολίτες. Μπορώ όμως να κάνω κάτι άλλο. Μια απλή παρατήρηση όσο και λογική σκέψη, είναι η εξής: όπως κάθε σημαία, έτσι και η κυματίζουσα Ελληνική επάνω σε κοντάρι, μοιάζει με τον αριθμό τέσσερα. Απλά στη δική μας περίπτωση, υπάρχουν και άλλα, ένα εκ των οποίων είναι τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα όσο και η οικουμενικότητα του Ελληνισμού στην οποία παραπέμπει, εκτός εκείνων τα οποία κινούνται σε άλλη σφαίρα, ο σταυρός της.

Μια άλλη λύση ήταν να μπει ως Δέλτα το ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα που ιστορικά παραπέμπει στην κλασσική Δημοκρατία και στο χρυσού αιώνα. Υπάρχει όμως ένας ακόμη λόγος για τη συμβολική όσο επίσης και ουσιαστική αξιοποίηση του συγκεκριμένου κτιρίου της Βουλής και ειδικά της ίδιας. Η οποία καλείται έστω και τώρα να τιμήσει με τον τρόπο της τη χρυσή εποχή, που έλεγα. Είναι στο χέρι της να προσφέρει απλόχερα και χωρίς τσιγκουνιές, τη Δημοκρατία στους πολίτες αυτής της χώρας. Πως; Αν ο δημοκρατικός θεσμός της αιρετής περιφέρειας είναι το ένα, ένα άλλο είναι η περισσότερη σοφία, διαμέσου των πνευματικών αρχών οι οποίες επίσης προτείνονται, προς τους εκάστοτε κυβερνώντες, όσο στα ίδια τα πολιτικά κόμματα. Με άλλα λόγια το πέρασμα από μια νοηματική Βουλή, σε μια άλλη ομιλούσα και κυρίως πράττουσα.

Δεν χρειάζεται να φέρω πολλά παραδείγματα ως προς περιφερειακό. Παρατηρούν πολλοί και μάλιστα ορθά ότι τα Ελληνικά κρασιά δεν έχουν ονομασίες προέλευσης. Και ερωτώ εγώ με τη σειρά μου. Μα μήπως έχουν οι Περιφέρειες της χώρας; Να το πω αλλιώς. Αν αντί της συγκεκριμένης Μακεδονίας, είχαμε Bavaria, θα τολμούσαν ποτέ τα Σκόπια ακόμη και να διανοηθούν, να ιδιοποιηθούν την ιστορία της; Ή αν είχαμε, μια στο ελάχιστο έστω ανταποκρινόμενη ως προς τη γεωοικονομία της περιοχής, Θράκη, θα μπορούσε καμιά Τουρκία να παίζει δια των εκεί χρισμάτων της, ρόλους μιας ωσεί παρούσας αρχής και μάλιστα επί των εκεί δυο άλλων ημεδαπών αρχών; Τη διορισμένη Περιφέρεια όσο τη Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση. Όταν μάλιστα σήμερα, και ένεκεν της γνωστής φιλίας της εκτεινόμενης στα άσματα, έφτασε να ψελλίζει ένα από αυτά. Ποια να διαλέξει από τις δυο. Για ποια να δώσει γραμμή.

Ας μην επεκταθώ στους υπόλοιπους ρόλους της νομιμότατης, όπως την ονόμασα, Αθήνας. Για τις μισές και παραπάνω περιφέρειες που αποκλείονται από το επόμενο κοινοτικό πλαίσιο ευθύνεται αποκλειστικά η ίδια. Μπορεί πιο κραυγαλέα περίπτωση να είναι η Ρούμελη, όμως και οι άλλες δεν πέφτουν παρακάτω. Είτε είναι το Νότιο Αιγαίο και το Αθηναϊκό κέντρο χειρισμού του τουρισμού είτε η Δυτική Μακεδονία. Αυτή η ενεργειακή αποικία της πρωτεύουσας και πάλι που ακόμη και οι αφρικανικοί όροι ωχριούν απέναντι στα εν ισχύει σε αυτήν. Από το ύψος του αποκαλούμενου τοπικού πόρου έως το ίδιο το ίδιο το περιφερειακό Α.Ε.Π.

Αν χρειαστεί κάποιος νέος οικονομικός όρος για τις περιφέρειες, δεν είναι βέβαια η υψηλή προστιθέμενη αξία που ισχύει για όλες τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές, και που όφειλε να ισχύει κάτι ανάλογο και εδώ. Τόσο ως προς τη Δημοκρατία, όσο και στην ανάπτυξη και την οικονομία. Είναι η συνεχώς μειούμενη αξία τους. Μια ιδιότυπη όσο και διαρκής υποτίμηση κάθε αντικρίσματος. Δεν είναι άσχετη με όλα αυτά, η συνεχής μείωση των Ελληνικών εξαγωγών όσο η μετατροπή της σε καινούργια ανεργία και σε πρόσθετη οικονομική κρίση.

Ίσως σκεφθεί κανείς ότι αν το κουτάλι των περιφερειών πάρει νερό, τότε αυτό αναγκαστικά θα ληφθεί από το διαθέσιμο κυβερνητικό. Ουδέν ψευδέστερο. Από τη μια η Κυβέρνηση όσο η Βουλή απερίσπαστα θα δοθούν στο κύριο έργο τους που είναι να νομοθετούν. Η πρώτη να εισηγείται και η Βουλή να εγκρίνει ή να τροποποιεί και να προσθέτει ή να προτείνει. Ή ακόμη και να αναπέμπει. Από την άλλη ο ρόλος της αιρετής περιφέρειας στην 4η Δημοκρατία, δεν είναι άλλος από το χειρισμό του ζητήματος της ανάπτυξης. Ακόμη και οι αποδείξεις αλληλεγγύης προς τις ενδεείς συναδέλφους. Κάποτε έγινε συμβόλαιο με το λαό. Ανεξάρτητα από την τήρησή του, με τον τόπο, τις περιφέρειες, δεν έγινε ποτέ. Αυτά ακριβώς έλεγα, στην περιφέρεια του 2000 ποτέ.

Όπως και το άλλο το άκρο άωτο της αθηναϊκής ανηθικότητας. Γιατί επαναστατεί κανείς όταν σκέφτεται ότι το Καρπενήσι και η ’μφισσα, τα πιο φτωχά ίσως αυτά μέρη της πατρίδας, να εμφανίζονται ως πλουσιότερα ακόμη και από τα Βόρεια προάστια και το Κολωνάκι. Αυτό δεν βγαίνει ως άμεσο συμπέρασμα από την απλή μόνο ανάγνωση του πρόσφατου πίνακα της Eurostat; Δεν αισθάνονται ντροπή για αυτό οι αρχιτέκτονες της χωρίς προηγούμενο αυτής, δολιχοδρομίας; Μόνο και μόνο να «φτωχαίνουν» διαμέσου των Οινοφύτων το Α.Ε.Π. της Αττικής. Να παραμείνει επιλέξιμη για τα κοινοτικά κονδύλια. Κάτι που είναι η κορυφή μόνο του παγόβουνου.

Το λέω αυτό γιατί αν η υπόθεση ψαχτεί περισσότερο, θα βγουν στη φόρα πολλά άλλα συλλογικά σκάνδαλα σε βάρος πολλών περιφερειών. Τις έβαζαν έργα που δεν θα γίνονταν ώστε στην επόμενη κατανομή των κοινοτικών πλαισίων να μεταφέρουν τα λεφτά στο κλεινό άστυ. Αυτός είναι ο βίος και η πολιτεία του, την παρελθούσα δεκαετία. Και μάλιστα τα έκαναν άνθρωποι που από την άλλη ευαγγελίζονταν την αποκέντρωση και την περιφερειακή ανάπτυξη. Που και να υπήρξαν θιασώτες του συγκεντρωτισμού.

Είπα άστυ και θυμήθηκα τον Αριστοτέλη που γράφει ότι «εις δε άφωνο ουδέν όνομα τελευτά». Εγώ θα έλεγα εκτός του Αττίκ, χωρίς βέβαια να εννοώ τον μακαρίτη τροβαδούρο αλλά την αλήστου μνήμης όσο παρόντος, ιερή κάποτε Αττική γη. Και μόνο αυτά φτάνουν και περισσεύουν να προετοιμαστεί από τώρα μέχρι το 2006, το αντικείμενο της νέας αναθεώρησης του συντάγματος. Αλλιώς η ώρα της περιφέρειας θα είναι ένα ακόμη γράμμα κενό. Κενό και άφωνο. Θα είναι μεγάλο κρίμα. Πέραν των άλλων γιατί και η λέξη ωραία προέρχεται από την ώρα.

Κανείς πιστεύω δεν θα διαφωνήσει με την ώρα των χρωμάτων. Τον πλούτο τόσων και τόσων περιφερειακών χρωματισμών. Όπως δεν θα υπάρχει κανείς που να συμφωνεί με τη χθεσινή όσο σημερινή μουντζούρα. Τη διορισμένη κρατική αρχή που την ονομάζουν μάλιστα με την ιερή λέξη Περιφέρεια. Όταν δε και στα ασπρόμαυρα έργα τέχνης ακόμη, ο ζωγράφος σπάει τη μονοτονία τους, με το γκρίζο, πως είναι δυνατόν να εμπνέει η μονοχρωμία. Στην περίπτωση για την οποία συζητάμε, η γνωστή από παλιά μονολιθικότητα. Όταν το ζητούμενο όσο και από όλους αποδεκτό είναι η επίσης γνωστή πολυφωνία.

Ίσως η Ρηγίλλης και η Χαριλάου Τρικούπη όπως ο Περισσός ή η Κουμουνδούρου θεωρήσουν ότι θα τους ξεφύγει ο έλεγχος. Ή ότι θα φυτρώσουν καινούργια κόμματα. Περιφερειακά. Αν και δεν πρέπει να είναι καθόλου προς φόβο, εν τούτοις οφείλω να ομολογήσω, ότι η ιστορία δείχνει άλλα πράγματα. Έστω και αν επίσης έχει δείξει, ότι κάποια έχει βάλει χεράκι, με τους υπόλοιπους να ανέχονται τις φιμώσεις ανάλογων εγχειρημάτων. Το ζήτημα είναι ότι το μπογιάντισμα ή ένα και δυο χέρια βαφής, δεν κάνουν απολύτως τίποτε. Αν κάτι χρειάζεται είναι ο δημιουργικός όσο χρωματικός σχεδιασμός και συνδυασμός. Είναι και αυτό στο χέρι των μονόχρωμων αθηναϊκών μορφωμάτων να προχωρήσουν στην παιδεία μιας νέας συλλογικότητας. Διαφορετικά η συνεργασία που επαγγέλλονται πολύ εύκολα από ίριδα μεταπίπτει σε άσπρισμα αν όχι μαύρισμα.

Οι περιπτώσεις που τα κόμματα χάνουν ακόμη και την ιστορική προοδευτικότητα

που κάποτε είχαν, δεν είναι ούτε λίγες ούτε άσχετες με τα προηγούμενα. Πόσο μάλλον άλλα κόμματα που την έχασαν καθοδόν και άλλα που ποτέ δεν διέθεταν. Όμως είναι και κάτι άλλο. Η ευθύνη όλων τους να κάνουν δημόσιο απολογισμό. Να δίνουν αναφορά στο λαό για τις πράξεις τους. Αυτή είναι και μια διαδικασία που θα τα αναγκάσει να γίνουν πιο προοδευτικά αλλά και να έχουν αληθινό όραμα. Όχι μόνο να διακηρύσσουν την ύπαρξή του αλλά και να το επιβεβαιώνουν στην πράξη αυτό που πιστεύουν. «Πίστις άνευ πράξεως, νεκρά εστίν», λένε οι γραφές.

Το πεδίο του νέου Δημοκρατικού θεσμού, των αιρετών περιφερειών, δίνει μεγάλη ευκαιρία στα κόμματα. Όχι μόνο να τα εκδημοκρατίσει ή καταστήσει περισσότερο προοδευτικά. Η ανάπτυξη της περιφερειακής πολιτικής ανταγωνιστικότητας μόνο καλό θα τα κάνει. Θα λειτουργήσει σαν την αμμοβολή που γίνεται στα ναυπηγεία. Όσο για τα περιφερειακά κόμματα που είτε υπάρχουν είτε δημιουργηθούν, οι ελπίδες να εκλέξουν εθνική εκπροσώπηση είναι ελάχιστες έως μηδαμινές. Ας μην πάω στα εκλογικά συστήματα. Η μάχη εκεί χάθηκε. Μπορεί κανείς να επιστρέψει, μόνο δια του περιφερειακού δρόμου. Η εμμονή δεν είναι η καλύτερη δυνατή πολιτική αν δεν κινδυνεύει να θεωρηθεί ακόμη και ως κολλημένη.

Ας πάρουμε την υποθετική περίπτωση στην οποία, αμιγώς περιφερειακής παιδείας κόμματα μπήκαν στην εθνική Βουλή. Τότε ίσως υπάρξει η λογική φοβία ότι όλο αυτό απειλεί την κυβερνητική προοπτική. Ότι αδυνατίζει την πιθανότητα σε κάποια στιγμή η κυβέρνηση να πάρει το πενήντα τοις εκατό των ψήφων. Και ότι ελλοχεύει κίνδυνος πολιτικής αστάθειας στη χώρα.

Καταρχήν ποτέ στη μεταπολίτευση, πλην μιας φοράς και για λόγους που δεν είναι του παρόντος, έχει παρατηρηθεί πάνω από 50%. Πέραν αυτών, όταν οι συνεδριάσεις της Βουλής συνιστούν ανελλιπώς διακομματικές διαμάχες και καυγάδες όταν δεν παίρνουν άλλες ανεκδιήγητες μορφές με το να ρεζιλεύονται πρόσωπα με μεγάλη διαδρομή, που είναι το κακό να υπάρχει η δυνατότητα κοινού σχεδίου συνεργασίας μεταξύ δυο ή και πιο πολλών εκ των κομμάτων;

Με άλλα λόγια, σωστό είναι ακόμη και το σωστό να κατακρίνεται ως λάθος λόγω αντιπολιτευτικών λόγων; Ας μην επεκταθώ στον αντιπολιτευτισμό. Οφείλω όμως να πω ότι δεν υπάρχει καλύτερη και εξ αντικειμένου συμπολίτευση από την ολιστικού τύπου αντιπολίτευση. Το ζητούμενο είναι άλλο. Είναι να δει κανείς το όλο θεσμικό σώμα της χώρας, στο οποίο δεν υπάρχει ένα έστω ζωτικό όργανο που να μην έχει προσβληθεί και καταβληθεί. Και που η στοιχειώδης ευθύνη της πολιτικής είναι να είχε από πολλού χρόνου σκεφτεί την προοπτική ενός νέου θεσμικού σώματος. Πόσο μάλλον σήμερα που το τυμπανιαίο του σώματος που έλεγα, αποτελεί κοινό τόπο.

Σε ένα προηγούμενο κείμενο με τίτλο: οργανόγραμμα της 4ης Δημοκρατίας, έδειξα ναι μεν με έναν ίσως δυσνόητο σχηματικό τρόπο, τη λειτουργικότητά της, όμως κανείς δεν μπορεί να πει το ίδιο για τις νέες προτεινόμενες σχέσεις οι οποίες συνδέουν τους Δημοκρατικούς θεσμούς. Δεν είμαστε εμείς που απορρίπτουμε την έως τώρα θεσμική πραγματικότητα. ’λλοι την κακούργησαν και όζει από άκρου σε άκρο.

Η πρόταση που λέμε δεν περιορίζεται στο τι να κάνουμε. Ούτε μόνον στο που. Κυρίως έχει να κάνει με το πως. Και η πρώτη της παραδοχή είναι η απόρριψη του θεσφάτου. Τόσο για τις αρχές όσο στις μεταβατικές διατάξεις. Η απόρριψη του κάθε παλιού ή νέου τύπου δογματισμού. Όταν η πολιτική περιφερειακή παιδεία στερείται ευέλικτων όσο και ενδιάμεσων εναλλακτικών λύσεων, τότε τι είδους παιδεία είναι;

Καταρχήν η υπεροχή της 4ης Δημοκρατίας ως προς την προηγούμενη, δεν περιορίζεται στο αιρετό των περιφερειών. Στην προσθήκη ενός νέου Δημοκρατικού θεσμού όσο και μιας νέας προστιθέμενης αξίας στην ίδια την Ελληνική Δημοκρατία. Ούτε μένει μόνο στους εκπροσώπους του κράτους στις περιφέρειες που ναι μεν θα προτείνονται από τη Βουλή και την Κυβέρνηση αλλά θα ορίζονται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ώστε και ο θεσμός αυτός να ανεβάζει τον εθνικό και πολιτικό πήχη.

Εκείνο που έρχεται να παίξει ιδιαίτερα σοβαρό ρόλο είναι ο θεσμικός εταίρος της 4ης Δημοκρατίας. Οι ανεξάρτητες πνευματικές αρχές. Ο συλλογικός Αριστοτέλης και Δημόκριτος. Οι διανοητικοί της σύμβουλοι, στους οποίους η αιγίδα και πάλι του Προέδρου της Δημοκρατίας προσφέρει την αναγκαία ουσιαστικότητα και κάλυψη. Αλλά και που από μόνες τους οι δυο νέες αρχές για τη Δημοκρατία όσο την πολιτική και την ανάπτυξη πέραν των όποιων συμβουλών προς τη Βουλή και την Κυβέρνηση, απαντούν για όλα τα έργα και τις συμβουλές τους, στους πολίτες.

Πρόκειται για δυο βυθοσκόπια, ας τα πω έτσι. Εξερεύνησης του εθνικού όσο και του κοινωνικού βυθού. Όσο και όμορφο να είναι ένα θεσμικό σώμα, ιδίως όταν είναι στο πρώτο του καιρό και υπακούει στο «καινούργιο κόσκινο που να σε κρεμάσω» δεν αρκεί. Έχει ανάγκη από μάτια, κεραίες, ανιχνευτές όσο σοβαρές και επεξεργασμένες μελέτες προβλημάτων. Περιπτώσεις που ακόμη και μια έμπειρη πολιτική αδυνατεί να δει. Πόσο μάλλον μια σαν τη δική μας.

Οι έρευνες και καταλήξεις των ινστιτούτων αυτών δεν τίθενται απλά και μόνο υπόψη των κυβερνώντων και της Βουλής προκειμένου να ληφθούν υπόψη κατά το νομοθετείν από τη σύνταξη και επεξεργασία στις νομοπαρασκευαστικές επιτροπές, αλλά επιπλέον θα δημοσιοποιούνται. Με τα ονόματα και τις διευθύνσεις των φυσικών προσώπων που τις συνέταξαν. Να μπορεί να ζητηθούν οι ευθύνες αλλά και οι όποιες συμπληρωματικές μελέτες και τροποποιήσεις.

Από πολλές απόψεις είναι καλύτερα, δίπλα στον από πολλών ετών άψυχο αριθμό των νόμων να προστεθούν όχι μόνο το όνομα του υπουργού ή των υπουργών και των εισηγητών των εν τη Βουλή κομμάτων, αλλά και η σφραγίδα του ινστιτούτου. Μετά από κάποιες δεκάδες χρόνια, όταν η 4η Δημοκρατία φτάσει στο δικό της τέλος ή θα έχει ξεπεραστεί από τα πράγματα, και δώσει τη θέση της στην επόμενη στην Πέμπτη, να δώσει και άλλη τη δική της θέση. Η κατάρα της πολυνομίας αν όχι απειρονομίας στην ευχή για λίγους εύχρηστους όσο και σαφείς νόμους. Θεμελιωμένους επάνω στις συμβουλές των δυο αρχών.

Αν κάποια στιγμή ερωτηθούν και μιλήσουν εκ βαθέων οι χθεσινοί ή σημερινοί υπουργοί αλλά και οι εισηγητές των πολιτικών κομμάτων, μπορούν να πουν τι είδους εκτίμηση τρέφουν προς τη νομοθετική εργασία. Και όχι μόνο αυτό αλλά και για τους εν εφαρμογή κοινοβουλευτικούς θεσμούς που σαφώς δεν είναι μόνο ο ων ουκ έστι αριθμός των τροπολογιών ούτε οι όποιες, και αυτές κατόπιν εορτής, γνωματεύσεις της επιστημονικής επιτροπής της Βουλής. Υπάρχουν πολλά άλλα. Φυσικά τα ινστιτούτα που λέω δεν πρόκειται να βγάζουν νόμους. Ούτε πρόκειται να υποκαταστήσουν την Κυβέρνηση ή τη Βουλή. Κάθε άλλο. Έρχονται να καλύψουν

ένα μεγάλο κενό. Αλλού οι Δημοκρατίες ανέθεσαν τον έλεγχο στις Γερουσίες τους. Εδώ; Εδώ τα δυο ινστιτούτα, φυσικά και δεν θα παίξουν κανένα τέτοιο ρόλο. Απλά αφού νομιμοποιηθούν με τον τρόπο που ήδη έχει αναφερθεί, ότι δηλαδή τελούν υπό την αιγίδα του Προέδρου, έρχονται να αντικαταστήσουν τις ανώνυμες συμβουλές με επώνυμες. Να δώσουν στη Βουλή όσο και στην Κυβέρνηση αλλά και στους πολίτες, τη νέα αυτή διάσταση. Ως κεραίες της εθνικής και κοινωνικής μας οντότητας. Δεν θα πάρουν εξουσία από την Πολιτεία, θα της προσφέρουν πρόσθετη ουσία. Και μάλιστα από το πιο σπάνιο είδος της. Τη φαιά.

Ίσως ακόμη κάποιος εκφράσει την ανησυχία του για το μέλλον και την εξέλιξη των δυο αυτών ιδρυμάτων. Μήπως εξελιχθούν σε παρακοιμώμενους. Κάτι ως κράτος εν κράτει. Αν υπάρχουν τέτοια φαινόμενα αυτά αφορούν το χθες όσο το σήμερα. Και επιπλέον ποτέ οι υπαρκτές παρατράπεζες ιδεών δεν έδωσαν αναφορά στο λαό για τις ημέρες και τα έργα τους. Αντίθετα τα δυο ινστιτούτα που λέμε, έχουν να προσφέρουν αυτό ακριβώς. Να συνδράμουν με τη δημόσια ανάληψη της ευθύνης τους για πολλά που κατατρύχουν το δημόσιο βίο, για τα οποία ποτέ κανείς δεν την ανέλαβε.

Μια από τις συνδρομές αυτές είναι να μπορέσουν τα ξαναβρούν τα Μ. Μ. το Δημοκρατικό τους ρόλο. Οι απαντήσεις των ινστιτούτων σε ερωτήσεις των πολιτών όσο και οι συζητήσεις στην τηλεόραση, δεν μπορεί να είναι μια στο καρφί και μια στο πέταλο αλλά να διακρίνονται από Δημοκρατικό μέτρο και κυρίως αντικειμενικότητα. Να είναι αληθινές. Γιατί πέραν των άλλων υπάρχουν οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί που δίνουν τη δυνατότητα ανάλογα ερωτήματα να απευθυνθούν σε άλλα επίσης κοινοτικά θεσμικά επίπεδα. Ο δρόμος της αλήθειας είναι μονόδρομος.

Αυτό είναι το μοντέλο που προτείνεται να αντικαταστήσει το από ετών σκηνικό. Δεν είναι καιρός να πέσει η αυλαία; Τόσο στα κόμματα που τσακώνονται, όσο και στην περιφέρεια που ρημάζει; Δεν πρέπει να σταματήσει αυτό το βιολί; Το οποίο πέραν των άλλων, παίζει όσο δεν γίνεται, φάλτσα. Αν ναι, τότε οφείλει κανείς το πρώτο για το οποίο θα νοιαστεί να είναι τα γερά θεμέλια της Δημοκρατίας. Οι εκσκαφές να αποδειχθούν δημιουργικές. Να υπάρξει υψηλή τάση εδάφους, όπως λέει η επιστήμη της εδαφομηχανικής και που δεν είναι καθόλου διαφορετική από την επεξεργασία αυτή. Έχει επιπλέον μεγάλη σημασία που όλα αυτά μπορούν να γίνουν αυτή την ομαλή Ευρωπαϊκή όσο ειρηνική περίοδο που διανύουμε.

Κάνουν λάθος εκείνοι οι οποίοι μετά από αναλύσεις που περισσότερο θυμίζουν μοιρολόγια παρά κατάστρωση πολιτικής εξίσωσης, προσβλέπουν την αναγέννηση μέσα από μακάβρια σενάρια. Όπως εκείνο μιας νέας εθνικής καταστροφής. Ούτε αποτελεί δονκιχωτισμό να μιλήσει κανείς για κάποιους που, έστω σε πολύ μακρινές εποχές, έγραψαν χρυσές σελίδες Δημοκρατίας. Αν κινδυνεύουμε από κάτι δεν είναι η αναζήτηση. Και δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από τη Δημοκρατία να τιμήσουμε αυτή τη χώρα που τη γέννησε μαζί με την μεγαλύτερη ανά τους αιώνες κατάκτηση του ανθρώπινου πνεύματος.

Αν υπάρχουν παρόλα αυτά κάποιοι που συνεχίζουν να διατηρούν επιφυλάξεις, μπορούν να διερωτηθούν. Να ψάξουν να βρουν αν υπάρχει κάποιος χαμένος από την όλη υπόθεση. Αν κάποια έστω πλευρά ζημιωθεί. Γιατί όλες έχουν να κερδίσουν. Οι πολίτες περισσότερη Δημοκρατία, οι Κυβερνώντες όσο και οι αντιπολιτευόμενοι περισσότερη σοφία. Και αν είναι έτσι όντως τα πράγματα τότε δεν χρειάζεται άλλη καθυστέρηση.

Στο πεδίο αυτό άλλωστε θα κριθεί η παρούσα κυβέρνηση, όπως και η αξιωματική αντιπολίτευση. Όπως και οι άλλες αντιπολιτεύσεις. Ανεξάρτητα από τη θέση κατά την ψηφοφορία για την εκλογή του νέου Προέδρου, το ζήτημα είναι αν θα υπάρξει συνέχεια. Αν προχωρήσει η αναγκαία αναθεώρηση ώστε οι προτεινόμενες δομές να νομιμοποιηθούν. Και καταρχήν η ανάδειξη όλων αυτών στο επίπεδο της κοινωνικής και πολιτικής ζωής. Από τις δημοκρατικές ανασκαφές και τα δημιουργήματα που θα χρωματίσουν το φως της νέας πραγματικότητας, μέχρι τις πιο μικρές λεπτομέρειες. Από το σήμα ως το ταγιέρ της 4ης Δημοκρατίας. Και μέχρι τα πλέον σημαντικά. Είτε αυτό είναι αφήγηση του μύθου, της ιστορίας είτε ηθικό συμπέρασμα. Το επιμύθιο της 4ης Δημοκρατίας. Μεταξύ άλλων, η πρόταση για συμβόλαιο με τις περιφέρειες.

____________

Υ.Γ. Η λέξη πάκτωση

Μπορεί τα τρία είδη στήριξης στη Φυσική και στην εξ αυτής Στατική -η απλή στήριξη που μειώνει κατά ένα τους βαθμούς ελευθερίας, η σταθερά που τους μειώνει κατά δυο και η πάκτωση η οποία τους αφαιρεί όλους- να αποτελούν αλφαβήτα για τις επιστήμες αυτές, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο και με την Ελληνική πολιτική. Και πολύ περισσότερο την περιφερειακή πολιτική της τελευταίας, όπου ούτε απλή στήριξη δεν υφίσταται. Δεν ασκείται. Πόσο μάλλον η αμέσως ανώτερή της. Η σταθερά ομώνυμη. Και πόσο περισσότερο, η τρίτου βαθμού. Η πάκτωση. Τουτέστιν, το ρίζωμα.

Από τα ισχύοντα στη Φυσική ίσως εμπνεύστηκαν οι Ευρωπαϊκές εκείνες χώρες οι οποίες όταν είχαν να αντιμετωπίσουν μεγάλα κοινωνικά τους ζητήματα, προχώρησαν σε ανώτερες μορφές στήριξης με Σύμφωνα, που τα αποκάλεσαν μάλιστα με τον όρο «pacte», που μάλλον προέρχεται από τη λέξη «πάκτωση». Τέτοια είναι η ομώνυμη Γαλλική. Αφορά τη δέσμευση του κράτους όσο του κοινωνικού συνόλου της χώρας αυτής, υπέρ των Γάλλων αγροτών. Με άλλα λόγια την πάκτωση στις ιστορικές τους εστίες.

Διάφορες πολιτικές στήριξης αδύναμων κοινωνικών κατηγοριών έχουν δει κατά καιρούς το φως και στη χώρα μας. Το κοινό τους όμως χαρακτηριστικό είναι ότι το πολύ να κινούνται μεταξύ των δυο πρώτων μορφών στήριξης, αν δεν ήταν κάτι το έκτακτο. Ποτέ δεν ήταν κάτι ανώτερο. Είναι μεγάλο κρίμα που η εδώ πολιτική δεν έτυχε να εμπνευστεί όχι μόνο από τη Φυσική και τη Γλώσσα αλλά ούτε από την Ιστορία. Ακόμη και τη Γεωγραφία, σύμφωνα με την οποία υπάρχει πόλη με το ίδιο όνομα. Μια σύνθετη λέξη όσο όμορφη παραθαλάσσια πόλη. Η ιστορική Ναύπακτος.

Τα ανέφερα όλα αυτά μόνο και μόνο ώστε να ληφθούν υπόψη, όταν τη θέση της σημερινής περιφερειακής ανισορροπίας, γιατί για αυτό πρόκειται, όσο της Αθηναϊκής αδηφαγίας, πάρει ο κοινός τόπος για τον ίδιο τον εαυτό του. Γιατί τι άλλο άραγε είναι η χώρα αν δεν είναι εθνικός κοινός τόπος και ενιαία εθνική και κοινωνική οντότητα; Σύντομα, κατά τη γνώμη μου, εξ αιτίας της από πλείστων όσων ετών συνεχιζόμενης περιφερειακής κατάρρευσης, η λεγόμενη Πολιτεία θα υποχρεωθεί να αναζητήσει λύση στο χρόνιο αυτό όσο και οξύ περιφερειακό πρόβλημα της χώρας.

Εννοείται ότι το εγχείρημα διευκολύνουν, τόσο ένα οικείο Ευρωπαϊκό, πολιτικό και ηθικό περιβάλλον, όσο φυσικά μια sine qua non η οποία δεν είναι άλλη από την 4η Δημοκρατία. Συνθήκες που θα επιτρέψουν την αξιοποίηση του όρου που έλεγα. Να χρησιμεύσει ως πολιτικό κεφάλαιο κίνησης για την επίτευξη του τελικού στόχου από το συμβόλαιο με τις περιφέρειες. Ως πολιτική μαγιά για νέο ρίζωμα των κατοίκων των ιστορικών περιφερειών. Είναι πλέον καιρός, μια λέξη της Ελληνικής Γλώσσας, όσο της Φυσικής, της Ιστορίας, της Γεωγραφίας, να πάρει την άγουσα προς την Πολιτική. Η λέξη πάκτωση.

Θράκη, Φεβρουάριος 2005