Την κοινή διακήρυξη για την κατασκευή πετρελαιαγωγού από το Μπουργκάς στον Αυλώνα μέσω των Σκοπίων, υπέγραψαν λίγο πριν εκπνεύσει το 2004 (28^η Δεκεμβρίου) στη Σόφια οι πρωθυπουργοί της Βουλγαρίας, της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ, Σ.Σαξκομπουργκόφσκι, Φ.Νάνο και Β. Μπούτσκοφσκι.
Ο πετρελαιαγωγός θα έχει μήκος 912 χλμ, εκ των οποίων τα 480 επί βουλγαρικού εδάφους, το κόστος του υπολογίζεται σε 1,3 δισ. δολάρια- επίκειται να διευκρινιστεί ποια θα είναι η συμμετοχή των τριών κρατών- και όταν κατασκευαστεί θα καθίσταται δυνατή η μεταφορά 35 εκατ. τόνων αργού πετρελαίου το χρόνο. Ο αγωγός θα χρησιμοποιείται για τη μεταφορά πετρελαίου από τη Ρωσία, το Καζακστάν και το Τουρκμενιστάν, το Αζερμπαϊτζάν- η περιοχή της Κασπίας προβλέπεται να εξαγάγει μέχρι και 110 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου τον χρόνο από φέτος- μέσω του Εύξεινου Πόντου, στις αγορές της Δυτικής Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής, με στόχο τα 750.000 βαρέλια πετρελαίου την ημέρα, ενώ το κόστος για τη διέλευση πετρελαίου από τον αγωγό θα φτάσει τα 18 δολάρια ανά τόνο. Ο Ε.Φέργκιουσον, πρόεδρος της εταιρείας AMBO η οποία εδρεύει στις ΗΠΑ, αναδόχου των έργων κατασκευής του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς- Αυλώνα, δήλωσε ότι τα έργα θα ξεκινήσουν μέσα σε ένα χρόνο, ενώ ήδη έχει εξασφαλιστεί το 25% της ποσότητας πετρελαίου για μεταφορά δια του αγωγού. Τη χρηματοδότηση θα εξασφαλίσουν επενδυτές από τις ΗΠΑ, όπως η αμερικανική κρατική ΕΧΙΜ Bank, ενώ οι ιδιωτικοί φορείς δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για τις μετοχές της ΑΜΒΟ, με προοπτική αποδοτικότητας της τάξης του 80%. Μελέτες και θέματα υποστήριξης του έργου έχει αναλάβει η εταιρεία Brown and Root, θυγατρική της Haliburton, εταιρείας στενά συνδεδεμένης με το Υπουργείο 'Αμυνας των ΗΠΑ και με μεγάλες αναθέσεις έργων στο κατεχόμενο Ιράκ. Ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, Φ. Νάνο, αποκάλεσε την κατασκευή του αγωγού ένα από τα πιο σημαντικά για την περιοχή και για την ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρώπη, ενώ επισήμαινε ότι ο χρόνος που θα απαιτηθεί για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού είναι μεταξύ 3 και 4 ετών. Ο αγωγός Μπουργκάς-Αυλώνα αποτελεί τμήμα ενός γενικότερου προγράμματος συνεργασίας μεταξύ Βουλγαρίας, ΠΓΔΜ και Αλβανίας και περιλαμβάνει έργα υποδομής, αυτοκινητόδρομο μεταξύ Εύξεινου Πόντου και Αδριατικής- ήδη έχει κατασκευαστεί ένα κομμάτι στα σύνορα Βουλγαρίας- Τουρκίας και το Δυρράχιο- Τίρανα- αγωγό φυσικού αερίου και δίκτυα οπτικών ινών, αλλά και στρατιωτική συνεργασία. Για το ζήτημα της κατασκευής του αγωγού από το Μπουργκάς στον Αυλώνα, θα πρέπει να σημειωθεί ο ρόλος των ρωσικών εταιρειών πετρελαίου Gazprom και Rosneft, οι οποίες σύντομα θα συγχωνευθούν με στόχο να καταστήσουν την πρώτη ηγέτιδα της κοινοπραξίας που θα κατασκευάσει τον αγωγό και της κρατικής πλέον Lukoil, μετά την κίνηση εθνικοποίησής της και της φυλάκισης του πρώην ιδιοκτήτη της Michail Chodorkowskij. Η Lukoil είναι ιδιοκτήτης της Neftochim, της μεγαλύτερης βουλγαρικής εταιρείας πετρελαίου, η οποία συμμετέχει και στον αγωγό Μπουργκάς- Αλεξανδρούπολη, ο οποίος καρκινοβατεί από το 1997. Ο αγωγός Μπουργκάς- Αυλώνα- όπως ο προτεινόμενος πάλι από τους Ρώσους Κωστάντζα-Τεργέστη- προωθεί τα ρωσικής εκμετάλλευσης πετρέλαια της Κασπίας και της Ρωσίας και φιλοδοξεί να παρακάμψει τα Στενά, προσεγγίζοντας την αγορά της δυτικής Ευρώπης με την έξοδο του Αυλώνα στην Αδριατική, το θαλάσσιο μέρος των διευρωπαϊκών δικτύων. Οι Ρώσοι δηλαδή υλοποιούν τη γνωστή εδώ και χρόνια στάση τους να δεσμεύουν όλους τους άλλους, εκτός από αυτούς, αποφασίζοντας τη στάση τους λίγο πριν εκπνεύσουν οι προθεσμίες. Η κατάσταση στην υπόθεση του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη φανερώνει τη ρωσική λογική, η οποία παρά την φανερή πιο οικονομική λύση -θα κοστίσει 600 εκ. δολάρια- προωθούν παράλληλα σενάρια και λύσεις. Ένα ακόμη δείγμα είναι ο αγωγός Μπουργκάς- Αυλώνα.

Φάνης Μαλκίδης, Λέκτορας Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης