Του Χρήστου Κηπουρού {*}

Καλή και άγια η ιστορία, και μπορεί όντως να διδάσκει πολλά και ενδιαφέροντα μαθήματα στα πολιτικά πρόσωπα, όμως ο αυτόματος πιλότος της, δεν είναι ό,τι το πιο καλό. Καταρχήν αποτρέπει από το να σκέπτεται κανείς, αν δεν τον καθιστά μυαλό από άχυρο. Έως καρικατούρα. Μιλώ για εκείνους οι οποίοι όταν μιλούν για εθνικά, συνηθίζουν να καταφεύγουν και να επικαλούνται την ιστορία και μόνο. Φυσικά και δεν πρόκειται να ασχοληθώ με τους εξ αυτών που είναι ενταγμένοι σε προγράμματα πλυντηρίου και εξ αντικειμένου χρησιμεύουν, σήμερα όσο χθες, σε κυβερνώντες και αντιπολιτευόμενους.

Οι δυο τελευταίοι εκτός από άχυρο που έλεγα, έχουν στη διάθεσή τους, τη λάσπη της ηλεκτρονικής πρωτεύουσας, αν όχι και την οίκοθεν εφεδρική. Ο λόγος για τις ύβρεις και συκοφαντίες κάθε τινός εθνικού και πατριωτικού, οι οποίες αν έχουν την αφετηρία στην αγνόηση -όχι τόσο στην άγνοια- της ιστορίας, το τέρμα για τους εξ αυτών «αχθοφόρους», συμπίπτει με το τέλος μιας πολυετούς πολιτικής καριέρας. Στην ουσία όσο δεν ωφελεί ο ιστορισμός, τόσο βλάπτει το ανιστόρητο. Πόσο μάλλον το εξ αυτού ηθελημένο, που στη χώρα μας υπάρχει και άρχει από πολλών ετών.

Κάτι που αποτελεί οργανικό μέρος της διαδικασίας κατάργησης και επόμενα της απουσίας της Δημοκρατίας. Αυτή άλλωστε είναι η εθνική πολιτική πεπατημένη. Ας το πω όμως και αλλιώς. Στην επεξεργασμένη πολιτική, η ιστορία αποτελεί ένα από τα βασικά της υλικά. Αν πέσει παραπανίσια, δεν τρώγεται. Αν πάλι λείπει, δεν είναι για πλησίασμα. Το ζητούμενο είναι η λελογισμένη χρήση της, και κυρίως η επιστημονική επιστροφή σε αυτή με παράλληλη απόσταξη. Όπως με τα σταφύλια και το κρασί. Πολιτική είναι η όλη κουζίνα, η γαστρονομία, η νέα σύνθεση. Όχι μόνο ο οίνος.

Μια νέα Πηνελόπη Δέλτα, θα έγραφε το βάλτο των μυστικών. Όλων αυτών που ανέφερα. Γιατί εκτός από τις αμαρτίες έχουν και τέτοια. Αυτά θα απεκάλυπτε αν ήταν στη σημερινή Βουλή, ένας νέος Βουλευτής Φλωρίνης ή Καστοριάς, ένας νέος Ίωνας Ιωάννης Δραγούμης, πριν από την πρότασή του, για το τι δέον γενέσθαι. Το λέω αυτό διότι η τόσο σημαντική νεοελληνική όσο τραγική αυτή φιγούρα, υπήρξε Βουλευτής του ενιαίου Νομού -άλλο τώρα αν στάθηκε άτυχος, αφού συνυπήρξε την ίδια εποχή με τον Ελευθέριο Βενιζέλο της πρώτης περιόδου- που αργότερα έγιναν δύο. Αυτό όφειλαν σήμερα, αν υπήρχαν, να κάνουν και οι Βουλευτές της Μακεδονίας, όσο και οι Νομάρχες. Όπως και άλλων περιοχών. Να ρωτήσουν, κυρίως δε να προτείνουν και να αγωνιστούν.

Όφειλαν καταρχήν να ρωτήσουν ξεκινώντας από το τέλος. Πως έγινε και οι πάντες στην πρωτεύουσα, από κάργες που ήταν, αμέσως μετά από την αναίσχυντη πράξη του Bush, μέσα σε μια μόλις ημέρα, μεταμορφώθηκαν σε όρνιθες, θυμίζοντας το γνωστό ομώνυμο Αριστοφανικό τίτλο. Αυτόν τον οποίο σκηνοθέτησε ο Κάρολος Κουν και συνόδευε σε κάθε γελοιογραφία, το μακαρίτη Τσάτσο. Μπορεί να μην τις ανέβασε ο Λάκης Λαζόπουλος, όπως πρότεινα το 2002, για το Κυπριακό. Μπορεί να το έκανε εφέτος με τον Πλούτο. Όμως ποτέ δεν είναι αργά. Μπορεί να γίνει και τώρα. Τόσο για το Μακεδονικό, όσο να προλάβει τον επερχόμενο νέο γύρο του Κυπριακού. Γιατί και πάλι τα προεόρτια των θιασωτών του ναι, άρχισαν. Τόσο στη Λευκωσία όσο στην Αθήνα.

Από την άλλη, έναν ακριβώς αιώνα μετά από τον πρώτο Μακεδονικό αγώνα, τα αιτήματα του νέου, οφείλουν και αυτά να είναι νέα. Από την ανάκτηση του χαμένου αναπτυξιακού εδάφους ως την απόκτηση της Δημοκρατίας και της διακυβέρνησης της Μακεδονίας μέσα από τις αιρετές περιφέρειες και την τέταρτη Δημοκρατία. Αυτά θα πρότασσε ένας νέος Παύλος Μελάς. Γιατί σήμερα διαφορετική περικύκλωση -αντί της γνωστής και λίαν αποκρουστικής- έχει πλέον σειρά. Και αυτή είναι οδική όσο σιδηροδρομική. Επίσης κοινή αναπτυξιακή. Εκείνη των κοινών λιμνών. Σκοπίων, Αλβανίας, Ελλάδας. Κοινή ζώνη μιας νέας ευημερίας.

Ακόμη και ένας νέος Δημοσθένης, δεν θα περιορίζονταν στο «φυλάξαι τ΄ αγαθά χαλεπώτερον εστί του κτήσασθαι». Ασφαλώς μετά τα όσα έζησε ο Ελληνισμός από την εποχή της Αθηναϊκής παρακμής -που διεκτραγωδούσε- ως σήμερα, θα προσέθετε: «ράον του ανακτήσασθαι». Γιατί μπορεί το ζήτημα με το όνομα να είναι μια πλευρά, όμως χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Μπορεί από πολλών δεκαετιών, όπως είναι η αλήθεια, η πολιτική Ελλάδα να μη τα πήγε καλά με τη φύλαξη των πολιτισμικών αγαθών που παρέλαβε, όπως η ιστορική αυτή κληρονομιά, όμως και η κυβερνητική Ελλάδα της τελευταίας δεκαετίας του περασμένου αιώνα, δεν είχε -όπως δεν έχει και η νέα- κανένα δικαίωμα να βγάλει στο σφυρί, όταν δεν γελούσε ειρωνικά. Σε όλους αυτούς αφιερώνεται η photo.

Η ιστορία της είναι γνωστή. Μπορεί να μη χρειάζεται νέες μνημονεύσεις, όμως δεν ισχύει το ίδιο για τη φράση: «αυτή είναι η Βουλή», όπως θα έλεγε ένας εκ των πολλών που γύρισαν να δουν. Από την άλλη ο κυνισμός με την προαναγγελθείσα επίκληση της λησμοσύνης, -τα γνωστά δέκα χρόνια- είχε μια ακόμη παρενέργεια. Να απορφανίσει τις Μούσες, από τη μητέρα τους, τη Μνημοσύνη, με την ευθανασία που της έγινε. Οπότε, από πού να εμπνευστεί η πολιτική Ελλάδα; Γι αυτό χωρίστηκε στα δυο. Από τη μια το άχυρο, από την άλλη το μετά λάσπης. Διαλέγετε και παίρνετε. Καλή είναι, δεν λέω, η επίκληση της ενότητας και όλων των σχετικών παραινέσεων, όμως δεν είναι δια πάσα νόσο. Επίσης είναι άλλων εποχών.

Στους σημερινούς καιρούς κάνει και ζημιά. Αν μια έκφραση της ενότητας είναι η αφωνία, τότε τέτοια υπάρχει και σε άλλα σημεία της πόλης. Εκτός εκκλησίας του Δήμου. Κοντά σε άλλες. Η πιο μοντέρνα όσο και σοβαρή ενότητα σήμερα, είναι η εθνική πολιτική συμφωνική ορχήστρα. Η ενεργητική ενότητα αντί της παθητικής την οποία πολλοί, ακόμη και πολιτειακοί παράγοντες, παροτρύνουν. Και από αυτά τα ζητήματα, της συμφωνικής, όσο των μουσουργών και των συνθέσεων, η κυβερνητική όσο και η αντιπολιτευτική πολιτική Αθήνα, έχουν μαύρα μεσάνυχτα.

Ένα παράδειγμα αποτελεί το συλλαλητήριο. Αν αντί να καεί το χαρτί του με τον τρόπο που κάηκε, και οργανώνονταν όπως προτάθηκε, σήμερα σε όλη την Ευρώπη, που είχε φλομώσει επί εβδομάδες να βλέπει στα μικρά πλακάτ στην τηλεόραση, τα ονόματα των υποψήφιων Αμερικανών προέδρων, η εικόνα θα είχε αντικατασταθεί. Θα είχε εντυπωθεί νέα, με τους εκατοντάδες χιλιάδες έλληνες ευρωπαίους εταίρους, και τα αναπεπταμένα συνθήματα με ερωτήματα: History; όπως επίσης: Democracy;

Σε όλη τη γηραιά Ήπειρο θα εισέπρατταν εκείνο το μερίδιο που τους αφορούσε. Σε πολλών μάλιστα τη μνήμη θα ανακαλούνταν η γενέτειρα του Μακεδόνα σοφού διδασκάλου, όπως και ο ίδιος, αφού σημάδεψε και τη δική τους γενέτειρα παιδεία και τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό. Τώρα πλέον, μόνο οι ομογενείς μπορούν να κάνουν κάτι επί αυτού. Το πουλάκι της Θεσσαλονίκης πέταξε. Οι εκεί θεσμικοί έχασαν. Αλλού και αλλού φωνασκούν. Μεγάλη κατάντια για τέτοια πόλη να πάθει αυτό που έπαθε.

Διαφορετικά, μέχρι και η ηλεκτρονική Αθήνα θα καταλάβαινε τότε ότι τα ψέματα τελείωσαν. Δεν θα ρωτούσε για την υγεία, όπως και το κατά πόσο ζει ο Βασιλιάς Αλέξανδρος. Γιατί όταν κανείς είναι Δημοκράτης -όχι βέβαια σαν τον ανανήψαντα σκηνοθέτη του Αλέξανδρου που έχει πρεμιέρα μέσα στο Νοέμβριο, από τη μια με το Σκοπιανό σύμβολο και την άλλη, αγνοώντας επιδεικτικά την ύπαρξη του Αριστοτέλη- τότε δεν είναι ούτε με τους βασιλείς ούτε με τίποτε συλλογικούς και ηλεκτρονικούς πρίγκιπες. Γιατί άλλο η Δημοκρατία και άλλο τα πριγκιπάτα αν όχι τα σουλτανάτα. Έντυπα ή ηλεκτρονικά.

Αυτά είναι που έδιωξαν τόσο τη Δημοκρατία από την πατρίδα της, όσο επίσης την Ελευθερία, με το τέμπο που δίνουν και την πλάτη που βάζουν, σε κρίσιμες χρονικές στιγμές. Από τα ίδια παίρνουν γραμμή, τόσο οι μεν όσο οι δε. Αυτό είναι που λένε, πολιτική ονομασίας προέλευσης. Ας μην επεκταθώ στο πολιτικό κλοπιμαίο και στο ερώτημα, ποιος ζει ή όχι. Οφείλω όμως να πω ότι με ένα έξυπνο συλλαλητήριο, πέραν της ιστορίας και της Δημοκρατίας, όπως του δικαίου όσο της ηθικής, και πέραν των επιπτώσεων στην ευρωπαϊκή και διεθνή κοινή γνώμη, θα αναδεικνύονταν επίσης, τόσο το περιφερειακό όσο και το αναπτυξιακό ζήτημα. Χωρίς καν να το καταλάβουν. Και θα έκαμνε και τόσο καλό στις κυβερνητικές επιστολές προς τους εκ των εταίρων ομολόγους, όταν θα είχαν ως προοίμιο, ένα τέτοιας έκτασης και ποιότητας, πρόσφατο συμβάν.

Γιατί κατά τα άλλα, θα γελούν ακόμη στις πόλεις του γειτονικού κρατιδίου, με όσα βλέπουν να διαμείβονται στις Ελληνικές τηλεοράσεις. Από τα περί αλυτρωτισμού καταγγελλόμενα από όσους οι γνωστοί συντηρητές της τηλεοπτικής βλακείας, βγάζουν επί τούτου, ώστε εξ αντικειμένου να προκαλούν γέλωτες και αποστροφή. Ας μην επεκταθώ στα λεγόμενα σοβαρά. Αν το κάνω θα χρειαστεί να μιλήσω για μια Ελλάδα που από πανευρωπαϊκή πρωταθλήτρια που θα μπορούσε να είναι -όπως με το ποδόσφαιρο- στο μυαλόσφαιρο δεν κάνει ούτε για τη Β΄ ερασιτεχνική. Ούτε για τα τσικό της Βαλκανικής πολιτικής.

Στην τριλογία για τη Μακεδονία αναπτύσσονται τόσο η πλευρά της πολιτικής και της Δημοκρατίας όσο η αναγκαία Διπλωματική πολιτική και παιδεία, η οποία ακόμη δυστυχώς συνεχίζει να βρίσκεται στην περίοδο του αραμπά. Επίσης η σφαίρα στην οποία μπορεί να κινηθεί το επόμενο διάστημα, μια επεξεργασμένη πολιτική παιδεία. Η οποία όμως και αν ακόμη είναι όντως μελετημένη, χωρίς την ορχήστρα που έλεγα, είναι πάλι χαμένη από χέρι. Όταν ακόμη και Αλβανοί έχουν μια υποτυπώδη. Όπως έδειξε η περίπτωση με την πρόσφατη καταδίκη αθώων Χειμαριωτών. Και όπως έδειξε και η αναμονή των εξελίξεων μετά από το πρόσφατο κλείσιμο ματιού του Bush προς τη χώρα τους, καθώς επίσης και τον από ετών Αμερικανικό έρωτα προς τη γεωοικονομία της. Συνέχεια του παλιού εκείνου αντίστοιχου ιταλικού ρομάντζου με την Αυλώνα και το λιμένα της .

Εννοείται ότι δεν είναι κακό που η επενδυτική Ελλάδα έχει τόσο έντονη παρουσία στα Σκόπια. Απεναντίας. Από την άλλη όμως πρέπει και η Αθηναϊκή Πολιτεία, να χρησιμοποιήσει την πρόσφατη δυσμενή για τα ελληνικά συμφέροντα εξέλιξη στο όνομα, καθώς και στο ποια πρόκειται να είναι η συνέχεια στην ευρύτερη περιοχή, ώστε να επιχειρήσει να τις αντιστρέψει αμφότερες. Από τη μια να καθίσει μαζί με ένα ίδρυμα, όπως έλεγα, να σχεδιάσει μεθοδευμένα τους απαραίτητους διπλωματικούς χειρισμούς. Ούτε προς στιγμή να της ξεφύγει ότι το όποιο σαβάνωμα, μεταξύ άλλων, συμπίπτει με αυτόματο άνοιγμα του επόμενου μετώπου.

Από την άλλη πλευρά, να ενσκήψει με σοβαρότητα, προωθώντας την διάχυση της Δημοκρατίας και διακυβέρνησης των αιρετών ιστορικών-γεωγραφικών περιφερειών, μέσα από νέους περιφερειακούς και αναπτυξιακούς θεσμούς. Να τους βάλει μπροστά. Να αποκτήσει περιφέρειες. Να προχωρήσει στο δημοψήφισμα για το περιφερειακό, τις δώδεκα περιφέρειες, στον Πρόεδρο με τον τελικό λόγο στους εκπροσώπους του κράτους σε αυτές. Επίσης στα δυο, οριζόντια με το λαό και τους πολίτες όσο και κατακόρυφα, με όλους τους πολιτειακούς θεσμούς, Βουλή, κυβέρνηση και Πρόεδρο, συνδεδεμένα think tanks. Στην νέα αυτή πολιτική και πολιτειακή σύνθεση της τέταρτης Δημοκρατίας.

Ο λόγος για ένα Ευρωπαϊκό, Βαλκανικό περιφερειακό και αναπτυξιακό πρότυπο για όλους τους λαούς και τις χώρες της περιοχής. Μια χώρα που οικοδομεί τον ειρηνισμό όσο την Ευρωπαϊκότητα και τη Βαλκανικότητα, που και άλλες φορές τις ανέδειξαν, αν δεν δίδαξαν Έλληνες. Από τους κλασσικούς και τους Αλεξανδρινούς χρόνους έως το συμπολίτη μου, Ιωάννη Βατάτζη, αυτόν το άγνωστο απελευθερωτή, μεταξύ όλων των άλλων, της Θεσσαλονίκης όσο των Σκοπίων -στη μελέτη της ζωής του οποίου, οφείλω το «ράον του ανακτήσασθαι»- και φυσικά το Ρήγα. Ας μην επεκταθώ σε άλλους χώρους. Για τον Κύριλλο μίλησα. Μέχρι το πρότυπό του, στην Αφρική, με αφορμή το γνωστό τραγικό συμβάν με τον ορθόδοξο Πατριάρχη της, Πέτρο.

Μπορεί αυτή η θεραπεία και η ίαση να αργήσουν να δώσουν καρπούς, όμως ένα από τα δώρα -ακόμη και αν όλα τα άλλα πάνε όπως πάνε, δηλαδή στράφι- το οποίο θα φέρουν οι συγκεκριμένες μελετημένες κινήσεις, είναι η πολυπόθητη ανάκτηση του πολιτισμικού, ιστορικού, πολιτικού και αναπτυξιακού ονόματος. Σε αυτό οφείλει να στοχεύει η ορθή, κατά τα άλλα, φράση του πρωθυπουργού: «θα κάνω όσα μπορώ». Γιατί αν δεν συμβεί, τότε εκείνο που αναμένει τη χώρα είναι να ακουστεί από τα ίδια επίσημα χείλη: «έκανα ότι μπορούσα αλλά κλπ». Όπως ακούγεται στις δύσκολες επεμβάσεις, κατά το μοιραίο.

Όλα όσα περιγράφονται στα κείμενα που ακολουθούν, αφορούν μεν κατ εξοχήν τη Μακεδονία και είναι εξ αδιαιρέτου συνδεδεμένα μαζί της, οφείλουν όμως να γίνουν ταυτόχρονα παντού. Η μερικότητα είναι αντίπαλος. Χρειάζονται τόσο τα θεματικά όσο τα περιφερειακά. 'Αλλη μια φορά στην ιστορία, η χώρα και η ίδια η πρωτεύουσα έχουν να κερδίσουν πλείστα όσα, ελέω Μακεδονίας. Μέσα από την ανάπτυξη και την πολιτική, καθώς και την 4η Δημοκρατία. Μέσα από την Μεσογειακή-Βαλκανική και Ευρωπαϊκή πολιτισμική ανάκτηση. Από την Κρητική, τη Θρακική, την Αττική, τη Θεσσαλική και τη νησιώτικη Ελλάδα, μέχρι την Πελοποννησιακή, τη Στερεά, την Ηπειρωτική, και τη Μακεδονική Ελλάδα.

_______________

{*} πρόλογος του πρώην Βουλευτή Έβρου, στην εργασία του: «τριλογία για τη Μακεδονία». Το κείμενο όσο επίσης η τριλογία, αφιερώνονται στον ανά τον κόσμο, Μακεδονικό ελληνισμό. Από τη διασπορά του στον Καναδά, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Αυστραλία, μέχρι την Γηραιά Ήπειρο. Και από τον Ελλαδικό, μέχρι τους εκατοντάδες μαθητές των Γυμνασίων και Λυκείων των Γιαννιτσών που διαδήλωσαν χθες αυθόρμητα στο κέντρο της πόλης. Κάτι που εκτός των άλλων αποτελεί ένα ακόμη θετικό τεστ για την απουσία της Δημοκρατίας, αφού τα Αθηναϊκά Μέσα, το έπνιξαν κανονικά, όπως τόσα και τόσα άλλα, ων ουκ έστιν αριθμός.

Το τι αφορά η επέκταση του μότο, εξηγείται στο σώμα του κειμένου, στα περί Ιωάννη Βατάτζη. Η ημερομηνία έχει να κάνει με τη μνήμη του. Τη συμπλήρωση επτάμισι αιώνων από το θάνατό του ενώ θα χρησιμεύσει ως αναμονή, όπως λέγεται στην οικοδομική γλώσσα, για την επόμενη εργασία και πρόταση ενός ομώνυμου Ναού, στη γενέτειρα πόλη του. Αφού πέραν των άλλων, έστω και περιφρονημένος, συνιστά 'Αγιο που η μνήμη του έπρεπε να τιμάται την ίδια ημέρα. Κάτι το οποίο δεν συμβαίνει. Έστω και αν, σύμφωνα με τη γνώμη του συγγραφέα, ανήκει στην πρώτη τετράδα των ηγετών, ισάριθμων Ελληνικών αναγεννήσεων -Περικλής, Αλέξανδρος, 'Αγιος Ιωάννης ο Ελεήμων, Βενιζέλος- στην οποία περιλαμβάνεται ένας μόνο 'Αγιος. Ο οποίος, πέραν των άλλων, προώθησε την ενότητα των εκκλησιών.